-
1 æндæр хуызы
по-другому, иным образом -
2 æртау
частица, доля, кроха, крупица, малость, капелькаУалынмæ кæрдихæй ратагъд Туджы ’ртау. – Между тем с куска (мяса) капнула кровь. (Плиты Грис, Æвзаг)
Хуанæй сыбыртт дæр нал схауди, сыджытау ныцъцъæх, йæ къухтæ, йæ цæсгомы хуызы ’ртау нал уыд. – Хуан не проронил больше ни слова, он сделался землисто-серым: серыми стали руки, лицо. (Ж.-П. Сартр, Стена. Тæлмацгæнæг – Хъодзаты Æ.)
Æрдзы нал баззад хуызы ’ртау. – Все увяло вокруг ( букв. в природе не осталось и крупицы цвета). (Бестауты Г., Зымæг)
-
3 дисхуыз
удивленный, выражающий удивление (о взгляде и т.п.)Том дæр иунæг уыди, фæлæ бынтон æндæр хуызы. Йæ зонгуытыл æрлæууыд æмæ цыдæр дисхуыз мидбылхудтгæнгæ бандонмæ касти. – Том тоже был одинок, но совсем по-другому. Он присел на корточки и с какой-то удивленной полуулыбкой стал разглядывать скамью. («Мах дуг», 2005, №12)
-
4 дæсгай
(мн. дæсгæйттæ)1) по десять, десятками2) дæсгæйттæй нымад – десятеричный (десятичный) счётИрон æвзаджы ис дыууæ хуызы нымады: ссæдзгæйттæй æмæ дæсгæйттæй. – В осетинском языке два вида счета: двадцатеричный и десятеричный.
-
5 ссæдзгай
(мн. ссæдзгæйттæ)1) по двадцать, двадцатками2) ссæдзгæйттæй нымад – двадцатеричный (двадцатичный) счётИрон æвзаджы ис дыууæ хуызы нымады: ссæдзгæйттæй æмæ дæсгæйттæй. – В осетинском языке два вида счета: двадцатеричный и десятеричный.
-
6 хъуари
дранка, тес, особый лес для покрытия крышиСкьола ныййæфтон ахæм хуызы: кæмæйдæр цæттæйæ кæй балхæдтой, ахæм хъæдын хæдзар, иунæг уат, йæ балкъон – стыр, йæ къултæ – фæйнæг, йæ сæр – хъуари. Уый уыд цæттæгæнæн кълас. – Школу я застал в таком виде: купленный у кого-то деревянный дом, единственная комната с большим балконом, стены в комнате дощатые, кровля дранковая. (Дзесты К., Нæ буц хистæртæ)
-
7 æндæр
1. мест.другой, иной, прочий2. част.Нырма нæ разы æндæр хæстæ ис. – Перед нами пока другие задачи стоят. (Дзигойты Г., Ног фæндагыл)
еще; большеÆндæр ма дзы чи уыди? – Кто еще там был?
2. союзИу фæткъуы ма мын ратт, æндæр мæ нал хъæуы. – Еще одно яблоко дай мне, больше мне не надо.
сверх того; больше; в остальномСалам ын радтон, æндæр куы ницы фæрæдыдтæн. – Я его поприветствовал, больше я ведь ни в чем не провинился.
идиом. æндæр æмæ æндæридиом. мæнæй æндæридиом. æмæ æндæр ахæмтæидиом. æмæ æндæртæидиом. æмæ афтæ дарддæридиом. æндæр хатт
См. также в других словарях:
ХУЫЗЫ МУР НАЛ ЗАЙЫН — тж. ХУЫЗЫ ЦЪЫРТТ НАЛ ЗАЙЫН Тынг ныффæлурс уын (тасæй, мастæй, низæй). Лица нет. Бузыр æмæ йе ххуысгæнджытæ скатай сты, хуызы цъыртт нал уыд сæ цæсгæмтты. (МД. 1987, 4.) Æфсатийы хуызы цъыртт нал аззад. Сырды лæппынау сонт ракæс бакæс кодта. Йæ… … Фразеологический словарь иронского диалекта
ницы хуызы — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка
Дзуар — см. Дзуар – перевод I – Зæд, бардуаг ирон мифологийы. Дзуар фылдæр хатт вæййы хицæн мыггæгтæ, хъæутæ, æмæ бынæтты хæрзгæнæг, аудæг, фæлæ арæх æмбæлы куыд аграрон бардуаг (Хохы дзуар), стæй лæппу цот чи дæтты, ахæм бардуаг (Фыры дзуар) æмæ æнд.… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
Бынаты хицау — см. Бынаты хицау – перевод Бынаты хицау, Бындур – бынаты (хæдзары) бардуаг. Ирон адæмы уырнындзинæдтæм гæсгæ цæры къæбицы, æвдисынц æй ссырджын фыдуынд зæронд усы хуызы. Фæлæ йæ бон у æндæр хуызы февзæрын дæр, зæгъæм, лæппуйы, урс уæрыччы æмæ… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ТХОСТ — Хæстонты бардуаг, ирон адæмы тыхгæнджытæй, знæгтæй хъахъхъæнæг бардуаг. Уымæ гæсгæ, фылдæр ауды хæстонтыл, у зын сахаты сæ фæдисон, се ххуысгæнæг. Фынджы хистæр ын æртæ чъирийæ йæ ном аргæйæ фæзæгъы: «Тхосты дзуар, табу дæхицæн! Нæ бæстыл… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
Уастырджи — см. Уастырджи – перевод Уастырджи (ир.) – Уаскерги (диг.) – æппæты кадджындæр æмæ адæмæн уарзондæр дзуар ирон мифологийы, нæлгоймæгтæ, бæлццæттæ æмæ хæстонтыл аудæг бардуаг. Нарты эпосы йæ хонынц уæларвцæрæг, æвдыст цæуы тызмæг хæстоны хуызы урс… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ÆХСИНÆГ — Æхсыргъуыз рæсугъд бæлон. Кадджытæм гæсгæ зæдтæ зæхмæ тахтысты æхсинæджы хуызы, æмæ иу кæм æрбадтысты, уым иу сæ рухсæй ныррухс ис. Уыцы миниуæг уыд Донбеттырты æртæ хомæ дæр. Уыдон æхсинæджы хуызы тахтысты Нарты цæхæрадонмæ Нарты фæткъуы давынмæ … Словарь по этнографии и мифологии осетин
Авд дзуары — см. Авд дзуары – перевод – сæ рæстæджы алантæ – Иры рагфыдæлтæ дæр табу кæмæн кодтой, уыцы æппæты рагондæр дзуæрттæ æмæ дауджытæй иу Ирон мифологийы. Авд Дзуары хауынц, ирон адæм фылдæр кæмæ кувынц, уыцы авд дзуары æмæ дауæджы: Æфсати, Донбеттыр … Словарь по этнографии и мифологии осетин
БОРÆТЫ ЦЪÆХ ХÆРÆР — Хæрæджы кой арæх ис ирон адæмон сфæлдыстады. Борæты цъæх хæрæг æндæр у. Уый раздæр уыд кæлæнгæнæг ус æмæ Уырызмæджы йæхимæ басайдта. Уыд æм Нымæтын ехс. Уый фæрцы Уырызмæджы фестын кодта фыццаг бæх, стæй – хæрæг, фæстагмæ та – куыдз. Куыдз куы… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
Мысайнаг — см. Мысайнаг – перевод Мысайнаг (ир.), нисайнаг (диг.) I – кувæндоны сыгъдæджытæй кæнæ дзуæрттæй искæйы номыл лæвары хуызы цы дзаумæттæ (предметтæ), йе æхца ныууадзынц, уый. Дзуары бынмæ бацæугæйæ, алы хатт дæр лæвæрдтой мысайнаг; II – чызджы… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
Хъæдох — (ир.), хъæдарæхснаг (диг.) – хъæдты цæрæг хæйрæг ирон фольклоры. Дыгурон мифологон зарæг «Комиай фирти зар» мæ гæсгæ ис дыууæ хъæды хæйрæджы: тызмæг, мæстыгæр, хонынц æй хъæды сайтан, кæцыйы æвдисынц, йæ дзыхæй пиллон арт чи уадзы, ахæм æвирхъау… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
